Eaton Elektrik Türkiye Ülke Müdürü Yılmaz Özcan
Üretim sektörünün karşı karşıya olduğu başlıca zorluklardan birisi, faaliyeti ne olursa olsun, enerjinin sürekli olmasını sağlamaktır. Özellikle dijitalleşmenin artması, herhangi bir şirketin her zaman ve her yerde erişilebilir olması anlamına geliyor.
Enerji beslemesinde kesintiye yol açacak tüm riskler değerlendirilip hesaba katılmazsa, işin başlatılması için mevcut tüm kaynaklara yatırım yapmanın bir anlamı kalmıyor. Bu nedenle günümüz beklentileri doğrultusunda enerjinin sürekliliğini sağlamak, aynı zamanda teknik personel için koruma sağlamak amacıyla tüm sisteme (pano ve diğer bileşenler) yüksek düzeyde emniyet ve güvenlik arttırıcı her türlü teknoloji ve çözüm geliştirmek önemli hale geliyor.
Herhangi bir altyapının ana güç kaynağı olan elektrik panellerine, elektrik beslemesinin giriş noktasına odaklanıldığında, herhangi bir anormalliğin ve/veya tasarlanmamış değişkenlerin tesisin geri kalanı için ölümcül olabileceğini görüyoruz. Bu ekipmanda aşırı tüketim ve kısa devre, gibi kablolarda ve/veya yükte meydana gelen arıza nedeniyle oluşabilecek herhangi bir olay, genellikle elektrik panellerinde, insana zarar verebilecek, hem de elektrik koruma sistemlerinin tamamen devre dışı bırakarak enerjide uzun süreli kesintiye neden olabilecek, patlama şeklinde meydana gelen bir iç ark hatası oluşmasına neden olabiliyor.
En yıkıcı olaylardan birisi, birkaç iletkenin birbiriyle temas ettiği ve akımda çok ani bir artışa neden olan hava direncinin kısmen veya tamamen yok olduğu kısa devrelerin oluşmasıdır. İki iletken arasında oluşan elektrik arkları, bu kısa devrenin gelişimiyle çok ilgilidir. Bu nedenle panolarda oluşabilecek arkın etkisiz hale getirilmesi sayesinde birçok sorunu ortadan kaldırmış oluruz.
İç ark olarak da adlandırılan elektrik arkı, iki iletken arasındaki temasın, bu iletkenlerin etrafındaki hava yoluyla ortaya çıkan, potansiyel bir gerilim farkına maruz kalan iki iletken arasında meydana gelen elektriksel olaydır. Bu ark, elektrik devresinde dolaşan akımın düşük dirençli bir yol bulmasına neden olur. Böylece milisaniyeler içerisinde akımda bir tepe noktası meydana gelir ve bu da yakındaki ekipmanı tahrip edebilir.
Bu tür tehditleri ortadan kaldırmak için farklı yöntemler vardır. Uygulamaya veya pano tipine göre elektrik panoları için çeşitli güvenlik seviyelerinin belirlenmesi gerekmektedir. Aşağıda, birkaç teknoloji gözden geçirilerek, güvenlik koruma seviyeleri 3 ana kategoriye ayrılmıştır:
Güvenlik Düzeyi 1 – Pasif Koruma
İlk aşamada, elektrik panoları, kısa devre veya elektrik arkını ortadan kaldırmamasına rağmen, arkın etkilerini hafifletebilecek, başta teknik ve bakım personelinin uğrayabileceği zararları azaltmak amacıyla uygulanan yöntemlerdir.
Pasif veya kişisel koruma önlemleri olarak adlandırılan bu tür önlemler, herhangi bir elektrikli ekipman için uygulaması şimdilik zorunlu olmasa da önemlidir.
Her halükarda, elektrik panoları bu güvenlik unsurlarını içeriyorsa, teknik personelin maruz kaldığı zararların birçoğu (yanıklar, travma ve bazen ölümcül yaralanmalar) önlenebileceği için bu güvenlik unsurları tavsiye edilir.
Güvenlik seviyesi 2 – İzleme ve uyarı
Bir elektrik panosundaki herhangi bir şeyin iyi çalışmadığının göstergelerinden biri, ana bağlantılardaki ve pano içerisindeki ortam sıcaklığıdır. İzin verilen aralıkların dışındaki termal yayılım, panoda aşırı tüketim veya aşırı akım sorununa işaret eder. Hem elektriksel korumaların hem de tesisat iletkeni veya kablosunun maruz kalabileceği mekanik stresler, yangına yol açabilir; insan ve işletme güvenliği ve enerji tedariğinin sürekliliğini riske atabilir.
Bu sorunu çözmek amacıyla, hem elektrik panosunun ortam sıcaklığının, hem bara ve bağlantılar arasındaki yüzey sıcaklığının hem de şalterlerin sıcaklıklarının, pano boyunca sıcaklık sensörleri ile donatılması şiddetle tavsiye edilir. Bu sayede tesisat devrelerinde yeni başlayan bir aşırı akıma karşı bizi uyarabilir, ayrıca kabin içerisindeki ortalama sıcaklığın izin verilen sınırlarda olup olmadığı anlaşılabilir. Böylece devrelerden herhangi birinde bir sorunla karşılaşıp karşılaşmadığımızı, tüm panoda veya tesisatta genel olarak bir sorun olup olmadığını önceden fark edebilir.
Bu sensör, verilerini radyo frekansı ile iletir ve merkezi bir alıcı tarafından toplanır. Tesisatta onarılamaz bir hasar oluşmadan önce teknik personelin değerlendirmesi ile harekete geçilmesine izin veren uyarılar tanımlanabilir. Böylelikle hasarın oluşmasını önüne geçilmek amacıyla önleyici bakım yapılabilir.
Güvenlik seviyesi 3 – Aktif Koruma
Elektrik arklarına karşı maksimum güvenlik seviyesi olarak daha yüksek bir korumada, arkın ışımasını algılayabilen ve kısa devrenin çok erken bir aşamasında onu söndürmek için hareket edebilen sistemleri içerecektir. Bu cihazlar, ışığa duyarlı sensörler aracılığıyla, elektrik panosunun ana baraları boyunca yerleştirilir ve ışığın ilk fotonlarını algıladıkları anda merkezi yönetim birimine bir uyarı sinyali gönderir. O anda ana şalteri tetikleyen yaylar devreye girerek bu ilk enerjiyi absorbe eden sönümleme üniteleri ile baralardaki arkı ve kısa devreyi durdurmayı başararak hem panoya hem de pano yakınında bakım çalışmaları yapan teknik personeli güvende tutar. Kısacası teknik personel için güvenlik, enerji kaynağının sürekliliği ve elektrik panolarının dayanıklılığı, bu üstün performanslı teknolojilerin kullanıldığı tesislere sağlanan büyük faydalardır.
Giderek artan bir şekilde, bankacılık, e-ticaret veya veri merkezleri gibi kritik işletmeler veya endüstrilerin yürüttüğü üretimler nedeniyle, beklenmedik bir duruşun büyük maddi kayıplara neden olacağı bilinmektedir.
Kısa devre veya dahili patlama nedeniyle hasar gören Ana Dağıtım Panosunun tekrar kurulup çalıştırılmadan önce değiştirilmesi birkaç hafta sürebilir. Bu sistemler sayesinde hem teknik personelin güvenliği hem de enerjinin sürekliliği her zaman garanti altındadır.
Eaton hakkında daha fazla bilgi edinmek için www.eaton.eu. adresini ziyaret edin. En son güncellemeler için bizi Twitter (@ETN_EMEA) veya LinkedIn (Eaton).
Eaton Hakkında
Eaton’ın elektrik bölümü, güç dağıtımı ve devre koruması; güç kalitesi, yedek güç ve enerji depolama; kontrol ve otomasyon; yaşam emniyeti ve güvenlik; yapısal çözümler ve zorlu ve tehlikeli ortamlara yönelik çözümler alanlarında derinlemesine bölgesel uygulama uzmanlığına sahip küresel bir liderdir. Sunduğu uçtan uca hizmetler, dağıtım kanalı, entegre bir dijital platform ve sektör bilgisi sayesinde Eaton, çeşitli endüstrilerde ve dünya genelinde önem taşıyan tesislere güç veriyor ve müşterilerinin en kritik elektrik enerjisi yönetim güçlüklerini çözmesine yardımcı oluyor.
Eaton’in misyonu, güç yönetimi teknolojilerini ve hizmetlerini kullanarak yaşam kalitesini artırmak ve çevreyi iyileştirmektir. Eaton; müşterilerine elektrik gücünü, hidrolik ve mekanik gücü daha verimli, güvenilir ve emniyetli bir şekilde etkin olarak yönetmelerine yardım eden enerji verimliliği çözümleri sağlamaktadır. 2019 yılında 21.4 milyar $ gelir elde eden Eaton, ürünlerini 175’ten fazla ülkedeki müşterilerine sunmaktadır. Eaton’ın yaklaşık 95,000 çalışanı bulunmaktadır. Daha fazla bilgi için Eaton.com adresini ziyaret ediniz.
####
Daha fazla basın bilgisi için: Lütfen Berk Ütkü ile iletişime geçin. Tel: +90 0212 465 7000 Email: berku@promedia.com.tr
